Pomnik cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy

Na placu Wolności (dawniej Weltzienplatz) w Bydgoszczy w 1893 roku odsłonięto konny pomnik cesarza Wilhelma I. Pomnik był fundowany przez lokalne władze i społeczność niemiecką miasta jako wyraz lojalności wobec monarchii i wdzięczności za wkład Wilhelma I w budowę silnego państwa niemieckiego.

W oczach ówczesnych Niemców Wilhelm I był figurą niemal ojcowską – "der alte Kaiser" („stary cesarz”), spokojny, dostojny, sprawiedliwy. Jego postać była centralna w budowaniu tożsamości narodowej Niemców u schyłku XIX wieku, a jego pomniki (w tym w Bydgoszczy) miały nie tylko wymiar polityczny, ale również edukacyjny i ideologiczny. Przypominały o porządku, sile, jedności i historycznej misji Niemiec.

Wilhelm I był z natury konserwatystą, silnie przywiązanym do porządku, hierarchii i jedności państwa. Uważał, że Prusy – jako silne, zunifikowane państwo – powinny mieć jednolitą strukturę narodową, opartą na języku niemieckim, protestantyzmie i lojalności wobec korony. Polacy – jako katolicy, mówiący po polsku, z silnym poczuciem narodowej tożsamości – nie wpisywali się w ten wzorzec.

Pomnik został usunięty w 1920 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.

Pomnik Wilhelma I w Inowrocławiu

Pomnik ten stał na dzisiejszym Placu Klasztornym, a odsłonięto go w 1894 roku. Przedstawiał Wilhelma I w pełnym umundurowaniu, z uniesioną ręką, na wysokim cokole. Monument był wyrazem hołdu dla cesarza jako zjednoczyciela Niemiec i symbolu lojalności obywatelskiej wobec państwa pruskiego. Towarzyszyły mu elementy militarne, jak orły i wieńce laurowe – typowe dla pomników tej epoki.

Po powrocie Inowrocławia do Polski w 1920 roku pomnik został usunięty – najprawdopodobniej rozebrany przez władze miejskie bez większego rozgłosu. Dziś jego miejsce nie nosi już śladów dawnej obecności cesarza, ale archiwalne zdjęcia i pocztówki wciąż dokumentują jego istnienie jako część niemieckiej historii miasta.

Pomnik cesarza Wilhelma I w Toruniu

Został odsłonięty 12 września 1904 roku na Rynku Staromiejskim obok Ratusza. Monument przedstawiał cesarza Wilhelma I w pozie dumnego wodza – w mundurze, z hełmem. Pomnik był wykonany z brązu i ustawiony na wysokim kamiennym cokole. Po 1920 roku został usunięty, jako symbol minionej epoki.

Pomnik Otto von Bismarcka w Grudziądzu

Pomnik kanclerza Otto von Bismarcka w Grudziądzu był jednym z licznych monumentów tego polityka stawianych w miastach niemieckich i pruskich pod koniec XIX i na początku XX wieku. Bismarck – twórca zjednoczenia Niemiec i długoletni kanclerz Rzeszy – był postacią otoczoną niemal kultem państwowym, szczególnie po jego śmierci w 1898 roku. Pomniki jego imienia były formą hołdu dla silnego państwa narodowego, którego był symbolem.

Pomnik w Grudziądzu znajdował się w parku im. Bismarcka (dzisiejszy Park Miejski im. Piotra Janowskiego), na wzniesieniu, które zapewniało mu dobrą ekspozycję. Monument przedstawiał kanclerza w charakterystycznym płaszczu wojskowym i z mieczem, co podkreślało jego autorytet polityczny i wojenny. Został odsłonięty około 1900 roku, w czasie gdy Grudziądz był silnie ufortyfikowanym miastem garnizonowym Cesarstwa Niemieckiego.

Pomnik miał również aspekt wychowawczy – przypominał mieszkańcom o wartości porządku, lojalności i jedności narodowej, zgodnie z ideami, które reprezentował Bismarck.

Po włączeniu Grudziądza do niepodległej Polski w 1920 roku, pomnik Bismarcka został zdemontowany.