Budynek Domu Mikołaja Kopernika w złym stanie? Podjęto niezbędne działania

Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu

W 2024 roku w południowej oficynie kamienicy, na poziomie piwnicy, zauważono znaczne pęknięcia ściany. W odpowiedzi na ten problem rozpoczęto działania mające na celu rozpoznanie przyczyn, opracowanie metod zabezpieczenia oraz pilne zahamowanie dalszej degradacji budynku. Pierwszym krokiem było usunięcie szklanych ekranów w sali edukacyjnej, co umożliwiło monitorowanie stanu ściany.

Ekspertyzy i badania

W październiku 2024 roku zlecono wykonanie ekspertyzy geotechnicznej, którą przeprowadziła firma GEOTECHNICA sp. z o.o. Wyniki badań wskazały, że osiadanie gruntu może wynikać z kilku nakładających się procesów, takich jak kompaktacja wielowiekowych warstw nasypowych oraz rozkład substancji organicznych. Dodatkowo zaobserwowano wpływ nierównomiernego zawilgocenia, szczególnie w obszarze styku ogrzewanej piwnicy z zewnętrzną warstwą gruntu. Na dziedzińcu zauważono również zapadanie się nawierzchni oraz przechylenie muru granicznego, co mogło sugerować wymywanie gruntu, choć odwierty nie potwierdziły obecności pustek ani kawern.

Działania interwencyjne przy zabytku

W listopadzie 2024 roku rozpoczęto szczegółowy monitoring szczelin, który przeprowadził Zakład Usług Geodezyjnych GEOMAP. Wykonano inwentaryzację ściany i posadzki, ustabilizowano punkty pomiarowe do monitorowania odkształceń oraz zamontowano szczelinomierze, aby obserwować zmiany szerokości pęknięć. Równocześnie przeprowadzono pomiary kontrolne oraz zlecono ekspertyzę oceniającą stan elementów konstrukcyjnych. Dla bezpieczeństwa wzmocniono południową ścianę i południowo-wschodni narożnik tymczasowymi podporami, a część pomieszczeń oficyny została wyłączona z użytkowania.

Rozwiązano problem niestabilnej ściany

Na podstawie ekspertyzy konstrukcyjnej określono zakres niezbędnych działań ratunkowych, obejmujących m.in. stały monitoring, uszczelnienie terenu przy południowej ścianie, naprawę uszkodzonej rury spustowej oraz wyznaczenie strefy bez parkowania w pobliżu budynku. Ze względu na postępujące osiadanie ściany i jej przemieszczenie do wnętrza budynku zdecydowano o wykonaniu mikropali wzmacniających grunt. Wszystkie prace zakończono w grudniu 2024 roku.

Na bieżąco prowadzono konsultacje z Miejskim Konserwatorem Zabytków w Toruniu, co pozwoliło na sprawne koordynowanie działań. Dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń, która przekazała dotację w wysokości 72 340 zł, możliwe było sfinansowanie prac ratunkowych. W styczniu 2025 roku wykonano dodatkowe mikropale, co ustabilizowało konstrukcję.

Jeszcze ustalą przyczyny problemu

Obecnie ściana znajduje się w stabilnym stanie, a kolejnym krokiem jest przygotowanie kompleksowej dokumentacji konserwatorskiej, konstrukcyjnej i budowlanej. Dokumentacja pozwoli określić przyczyny powstałych uszkodzeń, zaplanować niezbędne prace naprawcze oraz oszacować ich koszty. W opinii konstrukcyjnej zalecono również przeprowadzenie dodatkowych badań w rejonie dziedzińca, fundamentów oraz muru granicznego.