Kim był Witalis Ugrechelidze, patron skrzyżowania na toruńskiej średnicówce?

Na pierwsze odpowiedź prosta nie jest, warto jednak pochylić się nad historią tej niezwykłej postaci. Dzieje Witalisa Ugrechelidze, to tyleż nieznana, co ciekawa karta historii polskiej i gruzińskiej walki o niepodległość. Urodzony w Kutaisi w 1902 roku, po ukończeniu szkoły oficerskiej walczył o niepodległość Gruzji w trakcie I Wojny Światowej. Po klęsce w walce z bolszewikami wyemigrował do Turcji, skąd na zaproszenie marszałka Józefa Piłsudskiego przybył do Polski i od 1921 roku służył w 19. Pułku Ułanów Wołyńskich. Zapisał się w historii Wojny Polsko-Bolszewickiej sprawnym odpieraniem ataków Armii Czerwonej na polskie przygraniczne wsie. Wówczas dorobił się przydomka "Czarny Porucznik".

Z postacią Witalisa Ugrechelidze wiąże się również anegdota ilustrująca niecodzienne podejście marszałka Piłsudskiego do dyplomacji. Sława "Czarnego Porucznika" dotarła bowiem na Kreml, skąd Stalin zadepeszował do Piłsudskiego z wyraźnym żądaniem wydania swojego rodaka. W odpowiedzi otrzymał depeszę z jednym słowem zaczynającym się na "S", kończącym na "j".

Ugrechelidze brał również udział w Kampanii Wrześniowej 1939 roku, za który został odznaczony orderem Virtutti Militari. Po przejściu do podziemia dowodził 17. Pułkiem Ułanów Armii Krajowej. W 1945 roku odmówił współpracy z obozem komunistycznym i wyemigrował. Osiadł w Londynie, gdzie podzielił los wielu polskich oficerów - pracował fizycznie w jednej z fabryk. W wolnym czasie podjął się przełożenia na język gruziński polskiego eposu narodowego, czyli "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Ukończone w 1955 roku dzieło zostało wydane drukiem dopiero 56 lat później.

W Toruniu pojawiła się delegacja przedstawicieli gruzińskiego regionu Imeretia, z którego pochodził Witalis Ugrechelidze. Wśród delegatów znalazła się również stryjeczna wnuczka majora Ugrechelidze-Ugorskiego – Dżowara Ugrechelidze. Potomkini "Czarnego Porucznika" jest wicedyrektorką Szpitala Republikańskiego – jednej z największych lecznic w Gruzji. Delegacja zwiedziła świeżo wybudowane oddziały Szpitala Wojewódzkiego, a marszałek Całbecki nie kryje nadziei na zacieśnienie współpracy między regionami i placówkami.

Z pozoru niewielka zmiana w postaci montażu kilku tablic na jednej z wielu toruńskich asfaltowych pustyń, stała się więc okazją do poznania ciekawej karty ze wspólnej gruzińsko-polskiej historii i być może do pogłębienia przyjaźni między regionami.