Tradycja palmy wielkanocnej. Od kiedy w Polsce jest obecny ten zwyczaj? Sprawdziliśmy

Tradycyjne palmy wielkanocne w Polsce. To stary zwyczaj ludowy

Palma wielkanocna to symboliczny zwiastun Wielkanocy i jeden z najbardziej barwnych akcentów polskiej obrzędowości w okresie wiosennym. Jej obecność związana jest z obchodami Niedzieli Palmowej, która przypada na ostatnią niedzielę przed Wielkanocą.

Dzień ten upamiętnia uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy, gdy tłumy ludzi witały go, machając gałązkami palmowymi. W krajach, gdzie palmy nie rosną, zaczęto je zastępować lokalnymi roślinami – i tak właśnie narodziła się tradycja palmy wielkanocnej w Polsce.

Historia na ziemiach polskich

Zwyczaj ten jest obecny na ziemiach polskich od średniowiecza, a pierwsze wzmianki o palmach w kontekście liturgicznym pochodzą już z XV wieku. Wówczas procesje z zielonymi gałązkami stawały się coraz bardziej popularne, zwłaszcza na wsiach. Polacy, nie mając dostępu do palm w naturalnej postaci, zaczęli tworzyć ich symboliczne odpowiedniki z dostępnych surowców: wierzby, leszczyny, bukszpanu, barwinka, a z czasem także z suszonych kwiatów, zbóż oraz bibułkowych ozdób.

Regionalna specyfika

W różnych regionach Polski wykształciły się unikalne formy palm – od skromnych gałązek wierzbowych z kilkoma baziami po metrowe, misternie zdobione konstrukcje, które do dziś można podziwiać m.in. w Lipnicy Murowanej czy Łysych na Kurpiach. Szczególnie te ostatnie przyciągają uwagę długością, kolorystyką i artyzmem wykonania. Konkursy na najpiękniejszą palmę organizowane są w wielu miejscowościach i stanowią ważny element lokalnej tożsamości.

Tajemnicza ludowość nadal żywa

Tradycja ta, choć głęboko zakorzeniona w religijności, ma również wymiar magiczny i ludowy. Dawniej wierzono, że palmy mają moc ochronną – dotykano nimi zwierząt, kropiono pola i chowano za belkami stodoły, by chroniły domostwa przed złem. W niektórych domach przechowywano je aż do kolejnej wiosny, by później spalić je i rozsypać popiół na polu, zapewniając urodzaj.

Współcześnie, mimo zmieniających się czasów, zwyczaj robienia palm wciąż ma się dobrze – łączy pokolenia, zachęca do kultywowania lokalnych tradycji i tworzenia rękodzieła.

15 zdjęć