Lokalizacja PGR-ów w województwie kujawsko-pomorskim
W województwie kujawsko-pomorskim, będącym obszarem o zróżnicowanej strukturze rolniczej, PGR-y były rozmieszczone w różnych częściach regionu. Najczęściej powstawały na terenach dawnych majątków ziemskich, które zostały znacjonalizowane po II wojnie światowej.
Do ich głównych lokalizacji należały:
Tereny dawnego zaboru pruskiego (okolice Bydgoszczy i Torunia)
Ziemie te charakteryzowały się stosunkowo dużymi gospodarstwami rolnymi i majątkami ziemskimi, które łatwo przekształcano w PGR-y. Przykłady obejmują okolice takich miejscowości jak Wierzchucin, Nakło nad Notecią czy Świecie.
Powiaty chełmiński, grudziądzki i brodnicki
W tych rejonach, znanych z żyznych ziem i tradycji rolniczych, PGR-y były ważnym elementem lokalnej gospodarki. Powstawały na ziemiach skonfiskowanych po reformie rolnej, często w miejscach dawnych majątków niemieckich.
Bory Tucholskie i okolice
Na północy województwa, w rejonie o mniejszej intensywności tradycyjnego rolnictwa, PGR-y zajmowały obszary wykarczowanej puszczy lub dawnych majątków leśnych.
Pojezierze Krajeńskie i Pałuki
Tereny te, choć bardziej mozaikowe pod względem struktury rolnej, również stały się miejscem działalności PGR-ów.
Znaczenie społeczne PGR-ów w latach PRL
PGR-y w kujawsko-pomorskim były ważnym miejscem zatrudnienia dla miejscowej ludności, szczególnie w latach 50. i 60. XX wieku. Oferowały pracę nie tylko w rolnictwie, ale także w przetwórstwie, usługach mechanizacyjnych i administracji. Jednakże z czasem zaczęły być postrzegane jako niewydajne, a ich funkcjonowanie wiązało się z problemami organizacyjnymi i finansowymi. PGR-y upadły wraz ze zmianami systemowymi w Polsce w latach 1989-1990.
Dziedzictwo PGR-ów w regionie
Dziś w województwie kujawsko-pomorskim dawne PGR-y przypominają o PRL-owskiej historii regionu. W wielu miejscach dawnych gospodarstw można znaleźć opuszczone budynki lub przekształcone obiekty pełniące nowe funkcje, np. agroturystyczne lub przemysłowe. Wspomnienia tamtego okresu pozostają również w pamięci mieszkańców, a ich dziedzictwo często bywa tematem badań społecznych i historycznych.