Ciechocinek nie zawsze był uzdrowiskiem. Dawniej dominował przemysł
Ciechocinek, dzisiaj znany przede wszystkim jako uzdrowisko i miejscowość sanatoryjna, ma swoje korzenie w zupełnie innej dziedzinie – w przemyśle solnym, który odegrał kluczową rolę w jego powstaniu i rozwoju. Zanim jeszcze powstały pierwsze sanatoria, Ciechocinek był miejscem intensywnej działalności gospodarczej opartej na eksploatacji solanek, a przemysł solny stanowił fundament ekonomiczny oraz społeczny tej niewielkiej osady.
Przemysł solny w Ciechocinku. Początki i rozwój
Historia ciechocińskiego przemysłu solnego sięga XVIII wieku. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, ziemie te znalazły się pod zaborem pruskim. Wtedy też zaczęto rozważać możliwość eksploatacji naturalnych źródeł solanki, które wypływały w okolicach dzisiejszego Ciechocinka. W dawnej Polsce szlachta nie dostrzegała znaczenia soli, którą ignorowała - przynajmniej na Kujawach (historia Wieliczki i Bochni to inna opowieść). Prusacy dostrzegli potencjał ekonomiczny tych źródeł – sól była wówczas towarem strategicznym, używanym nie tylko w kuchni, ale przede wszystkim do konserwacji żywności.
Ciechocinek pod władzą Rosji
Po upadku Napoleona i utworzeniu Królestwa Polskiego (1815), Ciechocinek znalazł się pod zwierzchnictwem rosyjskim. Władze carskie kontynuowały zainteresowanie solankami i wkrótce podjęto decyzję o budowie warzelni soli. Kluczową rolę w rozwoju tego przedsięwzięcia odegrał inżynier wojskowy Jakub Graff, który w latach 1824–1833 zrealizował projekt budowy systemu tężni oraz warzelni.
Technologiczny przełom dla Ciechocinka
Budowa tężni była przełomem technologicznym i organizacyjnym. Tężnie ciechocińskie powstały w celu zwiększenia stężenia soli w solance. Surowa solanka, pozyskiwana z naturalnych źródeł, była kierowana na szczyt tężni, skąd spływała po faszynie z tarniny. Proces ten powodował naturalne odparowanie wody, dzięki czemu otrzymywano bardziej skoncentrowaną solankę, którą następnie podgrzewano i odparowywano w warzelni, uzyskując sól kuchenną.
Warto zaznaczyć, że sól ciechocińska była produktem wysokiej jakości, a zakład warzelniczy działał na dużą skalę. W XIX wieku Ciechocinek był jednym z najważniejszych ośrodków przemysłu solnego w Królestwie Polskim. Pracowali tam zarówno specjaliści techniczni, jak i zwykli robotnicy. Infrastruktura przemysłowa obejmowała nie tylko tężnie i warzelnie, ale również magazyny, domy dla pracowników i obiekty techniczne.
Dziedzictwo przemysłu solnego
Dziedzictwo przemysłu solnego w Ciechocinku jest wciąż obecne. Tężnie solankowe są dziś nie tylko zabytkiem techniki, ale również czynnym elementem leczniczym – w ich pobliżu odbywają się inhalacje, a mikroklimat sprzyja leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych. Sama warzelnia również została zachowana – obecnie pełni funkcje muzealne i edukacyjne, pozwalając zwiedzającym poznać dawny proces produkcji soli.