Dawniej to był ważny zamek. Dziś w tej miejscowości została już tylko wysoka wieża [GALERIA]

2025-07-08 9:25

Zamek krzyżacki w Brodnicy przez wieki był świadkiem wielkich historycznych wydarzeń, przechodząc z rąk zakonu władzy polskiej i pruskiej. Choć w XVIII wieku został niemal doszczętnie zniszczony, jego wieża i piwnice wciąż przypominają o dawnej potędze. Dziś zamek tętni życiem jako przestrzeń wystaw i atrakcji turystycznych.

  • Został wzniesiony w XIV wieku jako potężna, murowana twierdza na planie kwadratu, otoczona fosami i systemem obronnym zdolnym do zalania okolicznych terenów.
  • W 1415 roku warownię gruntownie zmodernizowano, dostosowując ją do nowych metod walki i obrony z użyciem broni palnej, co prowadziło do powstania nowoczesnych wówczas fortyfikacji.
  • Po pierwszym rozbiorze Polski w XVIII wieku zamek padł ofiarą pruskich decyzji o rozbiórce, z której ocalała jedynie majestatyczna wieża oraz podziemia, uratowane ostatecznie dzięki interwencji króla Fryderyka Wilhelma IV.
  • Dziś w odrestaurowanych piwnicach mieszczą się wystawy historyczne i artystyczne, a 54-metrowa wieża stanowi popularny punkt widokowy, z którego roztacza się panorama całej Brodnicy.

To był okazały zamek krzyżacki. Do dziś przetrwała wysoka wieża

Na planie kwadratu wzniesiono niegdyś okazały zamek krzyżacki, którego cztery skrzydła otaczały wewnętrzny dziedziniec. W narożach murów umieszczono wysunięte poza ich linię wieżyczki, a nad całością dominowała potężna, pięćdziesięciometrowa wieża z wejściem ulokowanym dopiero na drugiej kondygnacji. Piwnice pełniły funkcje gospodarcze, natomiast na parterze urządzono pomieszczenia reprezentacyjne: kaplicę, refektarz, kapitularz, infirmerię i izbę komtura, do których prowadziły krużganki otaczające dziedziniec.

Dobrze zorganizowany obiekt obronny

Na piętrze od strony dziedzińca urządzono magazyny i spichlerz, z kolei od zewnątrz biegł w murach ganek obronny. Obok głównej wieży znajdowała się brama wjazdowa, do której prowadził most zwodzony. Kompleks obronny uzupełniało przedzamcze, ulokowane między miastem a zamkiem. Miało ono kształt litery „L” i mieściły się tam stajnie, kuźnie, młyn, browar, spichlerze oraz kwatery załogi.

Przedzamcze chroniły dwie bramy i system fos, które umożliwiały szybkie spiętrzenie wody i zalanie okolicy, także części miasta.

Źródła różnie podają lata powstania: od 1305 do lat 30. XIV wieku. Pewnym pozostaje, że w 1337 roku zamek był już ukończony, gdyż w tym czasie w Brodnicy utworzono komturię krzyżacką. Wkrótce potem odnotowano wizytę wielkiego mistrza Wernera von Orselna i konsekrację zamkowej kaplicy. W 1415 roku zamek przystosowano do obrony z użyciem broni palnej pod nadzorem Nicolaia Fellensteina.

Zmienne losy regionu i zamku. Papież popierał Krzyżaków

Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku zamek i miasto poddały się Polsce, lecz w 1411 znów przeszły w ręce Zakonu. Komturzy sprawowali tu władzę do 1454 roku, kiedy to Brodnicę zajęły oddziały Związku Pruskiego. Choć papieska bulla w 1456 roku nakazywała zwrot tych ziem Krzyżakom, ostatecznie w 1466 po pokoju toruńskim teren powrócił do Polski. Ostatnie oddziały czeskich najemników, okupujących zamek w służbie Zakonu z powodu zaległości w wypłacie żołdu, opuściły Brodnicę dopiero w 1479 roku.

Brodnica w rękach szlachty polskiej

Pierwszym polskim starostą został Wincenty ze Skępego. Od 1485 roku ziemie te znajdowały się w rękach rodu Działyńskich. Najlepszy okres dla miasta i zamku przypadł na czas, gdy starostwem zarządzała Anna Wazówna. W latach 1604–1625 nastąpił szybki rozwój Brodnicy i okolic. Po jej śmierci rozpoczęły się wojny pustoszące region.

XVIII-XIX wiek

Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica znalazła się pod panowaniem pruskim. W 1785 roku nakazano rozbiórkę zamku i murów miejskich. Dewastację wstrzymano dopiero w 1842 roku dzięki decyzji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Z zamku przetrwały wieża oraz fundamenty i piwnice, odkopane w 1940 roku. Konserwacja rozpoczęta w 1953 roku i trwa do dziś.

Współczesność

Obecnie w podziemiach zamku mieszczą się wystawy stałe i czasowe, zaś wieża, mierząca dziś 54 metry, pełni funkcję punktu widokowego, z którego podziwiać można panoramę miasta.

Zobaczcie zdjęcia tego pięknego, historycznego miejsca